Inhoud ’T OLDE STAPPERST’ van maart 2020
Drama aan Dekkersweg en in het bivak in Staatsbos
’t Olde Stapperst van maart bevat veel artikelen over de Tweede Wereldoorlog. Het eerste artikel, van Joukje ter Heide – Van der Laan, gaat over wat er allemaal gebeurd is in de omgeving van de Dekkersweg en in het Staatbos in Punthorst. Daar is in de loop der jaren al veel over geschreven. Joukje heeft een uitvoerig overzicht geschreven in de tijdsvolgorde van het drama. Haar man Rudi heeft de gegevens aangeleverd. Zijn vader was de verzetsman Roel ter Heide, en zijn moeder stond bekend bij de verzetsmensen als ‘koerierster Nel’. Beiden hebben veel stukken nagelaten aan de kinderen. Het artikel begint met de beschrijving van de operatie Amherst, waarbij Franse para’s gedropt werden in de omgeving van Punthorst, om belangrijke bruggen te veroveren. Hoewel Rudi, bijgestaan door Patrick van Aalderen en Willem Kappe, over heel veel informatie konden beschikken, konden niet alle vragen beantwoord worden. Wie was de derde man, Arie Ploeger, die naast Kees de Roos en Yves Loichot tegen de slootswal van Dekkersweg lagen, toen De Roos en Loichot vanuit het huis van Santing werden doodgeschoten? De twee gesneuvelden zijn eerst begraven in het staatsbos naast de schuur van de boswachter.
Joukje beschrijft in detail de huiveringwekkende liquidatie van de vijftienjarige Lex Duif, Klaas en Rutger Prins en mevrouw Santing. Op verzoek van Bonvanie, de commandant van de knokploeg, begraven twee zonen van Leendert Wassing de lichamen vlak bij het bivak.
Is de liquidatie echt nodig geweest? De verzetsstrijders zullen daar later ook wel eens over nagedacht hebben. Een ding is zeker: wanneer ze door de Duitsers waren opgepakt, hadden ze niet meer veel tijd tot nadenken gekregen.
De fietsroute langs oorlogslocaties die de Historische Vereniging aan het ontwikkelen is, doet ook het bivak aan.
Trijntje Hattem-Coers
In de jaren zestig van de negentiende eeuw is de spoorlijn door onze gemeente aangelegd.
Van 1867 tot 1935 is het station in gebruik geweest voor personenvervoer. Is de spoorlijn van belang geweest voor de ontwikkeling van onze gemeente? Ik weet het niet. De lijn heeft wel voor veel narigheid gezorgd in de oorlog; ‘ontelbare’ keren zijn treinen beschoten en is de lijn gebombardeerd. De oorlog was nog maar enkele maanden oud toen vliegtuigen al probeerden er bommen op te gooien. Het gebeurde onnauwkeurig, de bommen vielen op de huizen van Jan Bloemert en Jan Stens / Femmigje Tuin. Het zit in het geheugen van Trijntje Hattem-Coers gegrift. In haar verhaal vertelt ze hoe de bommen ’s morgens vroeg de huizen bij hen in de buurt raakten en hoe zij direct hun huis moesten verlaten.
En ook later was ze steeds beducht voor overvliegende vliegtuigen. En niet onterecht blijkt.
Ze beschrijft hoe een paar maanden voor de bevrijding weer een huis van de buren geraakt werd: het huis van Tuin, nu Gemeenteweg 179 brandde erdoor af.
Ze herinnert zich dat ze geen gebrek aan eten hebben gehad.
Elders in het land was dat wel anders in het laatste jaar van de oorlog.
I. van Leusden vertelt hoe er in de winter van 1944/1945 nauwelijks aan eten te komen was in het westen. Zijn ervaring is dat er in Staphorst en Rouveen altijd mensen klaar stonden om tegen redelijke prijzen anderen te helpen. Soms kon men er een nachtje slapen, en hielpen bewoners om een kar te repareren.
Zwarthandel en schooljaren in de Duitse tijd
Maar de eerlijkheid gebied te zeggen dat er soms ook wel zwarthandel voor kwam. Klaas Tippe heeft er een verhaal over geschreven naar aanleiding van een artikel dat hij las in een regionale krant van febr. 1945. Een boer, die eerst nog zijn vrouw probeerde de schuld te geven voor het vragen van veel te hoge prijzen, werd door de rechter fors gestraft.
De inval van de Duitsers legde niet het hele leven in ons land stil. Gerrit Stegeman beschrijft de schooltijd in de jaren 1940-1945. Het schooljaar begon toen op 1 mei, hij ging nog maar een paar dagen naar school toen het oorlog werd. Even was het onrustig, toen begon het normale schoolleven weer. Ze zagen hele formaties vliegtuigen overtrekken en speelden in schuttersputjes langs de weg.
Maar in de loop van de jaren kwamen er wel veranderingen: het zingen van vaderlandse liederen werd verboden en Koninginnedag vieren mocht niet meer.
Eindelijk kwam de bevrijding door Canadese soldaten, die ook nog eens chocolade uitdeelden.
Ik het laatste artikel staan veel namen van personen die op de foto’s in het vorige kwartaalblad stonden. En u kunt weer nadenken over de namen op twee nieuwe foto’s.
k.h.